De gemeente Apeldoorn heeft een groot vermogen geïnvesteerd in kapitaalgoederen in de vorm van wegen, openbare verlichting, riolering, groen, water, sportvoorzieningen, gemeentegebouwen en onderwijsgebouwen. Het onderhoud van deze goederen is van groot belang voor het zo goed mogelijk functioneren van de gemeente op vele terreinen. Vanwege het belang hiervan is dit onderhoud grotendeels vastgelegd in allerlei meerjarenplannen, nota’s, visies en regelingen.
In deze paragraaf wordt per onderwerp ingegaan op de notities en plannen waarin het beleidskader is aangegeven, de stand van zaken en de voornemens voor de komende periode. Hiermee willen we inzicht geven op welke wijze het onderhoud van de gemeentelijke kapitaalgoederen wordt geborgd.

Integrale openbare ruimte
Stand van zaken:
Apeldoorn is een ‘Buitenstad’ met veel groen en een openbare ruimte die schoon, heel en veilig is. Het is het stamkapitaal van onze gemeente. Verduurzaming en ‘voorraadbeheer’ zijn centrale opgaven voor de toekomst. Het voorraadbeheer betreft het zodanig in standhouden van de voorzieningen dat een veilig en economisch verantwoord gebruik mogelijk is. Als uitgangspunt voor het onderhoudsniveau geldt het niveau B volgens het handboek openbare ruimte van CROW.
Als de kapitaalgoederen versleten raken dienen ze te worden vernieuwd of vervangen. Om een beter zicht te krijgen op de middelen die nodig zijn om de kapitaalgoederen ook op de langere termijn in stand te kunnen houden is in 2016 het onderzoek ‘Grip op kapitaal’ uitgevoerd. Het beeld dat hieruit naar voren komt is dat de vervangings- en vernieuwingsmiddelen voor de meeste kapitaalgoederen voldoende zijn. Voor het groen zijn structureel aanvullende middelen nodig. Voor bruggen en kunstwerken zijn de middelen voor de langere termijn niet geregeld.
Behalve het normale onderhouds- en vervangingsregime willen wij extra aandacht schenken aan oudere wijken.

Programma 2017
Wij werken toe naar één meerjarenplan voor kapitaalgoederen.

Beeld per voorzieningstype:

a. Groen
Stand van zaken:
Groen is een onderscheidende kwaliteit van Apeldoorn. Het is ons natuurlijke kapitaal. De budgetten voor onderhoud zijn toereikend om te kunnen voldoen aan het onderhoudsniveau. Maar ze zijn ontoereikend om in de vervangingsopgave op de lange termijn te kunnen voorzien. In de loop van 2017 beschikken wij over een nauwkeurig beeld van de extra benodigde middelen.
Hoewel het dagelijkse onderhoud goed op orde is, is de belevingswaarde vanwege bezuinigingen de laatste jaren behoorlijk versoberd. Tegelijk is sprake van een grote betrokkenheid bij de bevolking die zich vertaalt in bewonersparticipatie (website “maak je stad”). Daarmee voegen bewoners zelf kwaliteit aan hun eigen woonomgeving toe. Inmiddels zijn er ruim 200 initiatieven.

Programma 2017:
In 2017 wordt het onderhoud, conform de vastgestelde kwaliteit gerealiseerd en wordt een groenplan opgesteld dat gericht is op versterking van de groene kwaliteiten en de instandhouding op langere termijn.

b. Wegen (en bruggen, tunnels en viaducten)
Stand van zaken:
In 2014 is gestart met de uitvoering van de maatregelen die zijn opgenomen in het ‘Herstelplan Wegen (fiets-, voetpaden en wegen)’. Mede door de extra provinciale middelen zijn wij inmiddels voorspoedig op weg in het aanpakken van slechte verhardingen. In het Meerjaren Onderhoudsplan Wegen 2017-2019 is het programma voor drie jaar opgenomen. De verwachting is dat de werkvoorraad  op de asfaltverhardingen in 2017 binnen de grenzen komt van wat is aangemerkt als gewenste werkvoorraad. Hierbij hebben wij het principe geïntroduceerd om asfaltverhardingen in woonbuurten om te zetten in klinkerverhardingen. Dat vraagt weliswaar een grotere investering op de korte termijn, maar heeft in veel gevallen financiële- en duurzaamheidsvoordelen voor de langere termijn. In 2014 is in overeenstemming met het Herstelplan Wegen een reserve herstel onderhoud wegen gevormd. Deze is in de MPB opgenomen in bijlage 3.5.

Programma 2017
In 2017 worden de wegen en fiets/wandelpaden conform het door ons vastgestelde MJOP 2017-2019 in uitvoering gebracht.

Openbare verlichting
Stand van zaken:
De openbare verlichting in Apeldoorn is een stuk duurzamer geworden. Op het gebied van energie efficiënte verlichting is Apeldoorn een koploper. De helft van het areaal (ca. 15.000 lichtmasten) was al redelijk energie efficiënt en dimbaar. De afgelopen jaren heeft de gemeente Apeldoorn 6.000 minder energie efficiënte armaturen vervangen voor een dimbare LED variant. Medio 2017 worden alle werkzaamheden (onderhoud, vervanging en nieuwbouw) aan de openbare verlichting opnieuw aanbesteed. De focus voor de komende jaren ligt op het vervangen van de minder energie efficiënte woonstraatverlichting (rondstralend) voor een dimbare LED variant. Met de vervanging dragen wij bij aan een duurzame en in de toekomst CO2 arme stad. De openbare verlichting is een onderdeel binnen integraal ‘voorraadbeheer’.

Programma 2017:
Het planmatig onderhoudsbudget wordt overeenkomstig het jaarlijkse onderhoud- en vervangingsplan ingezet.

Bruggen
Stand van zaken:
De bruggen voldoen aan de functionele eisen. Er was in 2013 sprake van een achterstand in  onderhoud en was sprake van discrepantie tussen onderhoudsbehoefte en de beschikbare middelen. Daarom is deze problematiek in 2013 meegenomen in het Herstelplan Wegen. Daarbij is het budget verhoogd naar de technische budgetbehoefte.
Het onderhouden en vervangen van bruggen maakt deel uit van integraal voorraadbeheer.

Programma 2017:
In 2017 worden onderhoud en vervanging uitgevoerd zoals aangegeven in de paragraaf Bruggen in het door ons vastgestelde MJOP Wegen 2017-2019.

Begraafplaatsen
Stand van zaken:
In de MPB 2014-2017 heeft uw raad ingestemd met een éénmalige aanvulling van € 350.000 in de reserve begraafplaatsen. Naar aanleiding van een zorgwekkende terugloop van de egalisatiereserve is in 2014 een plan van aanpak voor verbetering van de exploitatie gemaakt. Inmiddels is van een terugloop van de reserve geen sprake meer. De éénmalige aanvulling in combinatie met de nieuwe visie op de aanpak zorgt ervoor dat de reserve de komende jaren op peil blijft.

Programma 2017:
In 2017 wordt het onderhoud, zoals aangegeven in de nota begraafplaatsen, conform de jaarlijkse begroting uitgevoerd. Een in 2016 lopend onderzoek zal in 2017 duidelijkheid geven over de mogelijkheid tot natuurbegraven in de directe omgeving van begraafplaats Heidehof.

Water & Riolering
Stand van zaken:
In 2016 is het nieuwe Rioleringsplan 2016-2020 vastgesteld. Speerpunten van het plan zijn anticiperen op klimaatverandering door het afkoppelen van regenwater en de openbare ruimte meer geschikt maken voor de opvang van regenwater. Daarnaast wordt samen met het waterschap gewerkt aan een verdere verduurzaming van de afvalwaterketen. Uit onderzoek is gebleken dat de riolering in Apeldoorn nog in prima staat is en langer meegaat. Dit vertaald zich in lagere vervangingsinvesteringen voor de komende 10 jaar.
De looptijd van het uitvoeringsprogramma Beken en Sprengen is verlengd tot 2030 om beter mee te kunnen liften met andere ontwikkelingen in de openbare ruimte.

Programma 2017:
Binnen de programma’s worden diverse projecten uitgevoerd. De belangrijkste zijn: maatregelen tegen wateroverlast, beekherstel, waterkwaliteitsmaatregelen door oplossen knelpunten o.a. door verbeteringen in de riolering en diverse afkoppelprojecten. Bij de omvorming van wegen wordt meegelift met afkoppelen van regenwater. In 2017 worden onder meer de beek in Kerschoten en de Ugchelsebeek noord gerealiseerd. De Ugchelsebeek midden en zuid en de Schoolbeek worden voorbereid.

Verkeersapparatuur
Stand van zaken:
Er zijn contracten gesloten met alle leveranciers van verkeersapparatuur voor het beheer en onderhoud evenals het verhelpen van storingen. Daarnaast wordt er voor de verkeersregelinstallaties een jaarlijks vervangingsprogramma uitgevoerd.
In 2016 worden enkele verkeer strengen uitgerust met gekoppelde regelingen (groene golf).
Daarnaast wordt het vervangingsprogramma integraal uitgevoerd in combinatie met het MJOP Wegen.

Programma 2017:
In 2017 worden enkele invalswegen voorzien van verkeersmonitoringscamera's, om het verkeer te monitoren. Het onderhoud en de vervanging wordt conform het jaarlijkse onderhoud- en vervangingsplan uitgevoerd en integraal bekeken ten opzichte van het MJOP Wegen.

Parkeren
Parkeren:
Stand van zaken:
Voor het onderhoud parkeerapparatuur, parkeergarages en maaiveld zijn contracten afgesloten. In 2016 bleek net als in 2015 dat de apparatuur nog niet aan vervanging toe was. Dit staat nu voor 2017 gepland. Opschuiven heeft tevens een inhoudelijk doel, de verwachting is dat volgend jaar relatief nieuwe onderdelen zoals kentekenherkenning en belparkeren voor garage apparatuur op de markt komt. Die onderdelen kunnen bij latere aanschaf worden meegenomen.

Programma 2017:
In 2017 wordt het onderhoud en de vervanging conform het jaarlijkse onderhoud- en vervangingsplan uitgevoerd. Onderdeel hiervan is de vervanging van de parkeergarageapparatuur. Naar verwachting zal het in 2017 om dat deel van de apparatuur gaan dat het oudste is en/of gebruiksgebreken vertoond.

Gemeentegebouwen
Stand van zaken
Met betrekking tot het onderhoud wordt gewerkt met Meerjarenonderhoudsplannen (MJOP’s), conform de NEN 2767. Voor het merendeel van ons vastgoed zijn MJOP’s beschikbaar. Uitzonderingen hierop zijn objecten waarvoor afstoot/verkoop wordt overwogen en het vastgoed in projectontwikkelingsgebieden. Hier wordt alleen het hoognodige onderhoud voor uitgevoerd.
De MJOP’s zijn leidend voor de wijze en mate van uitvoering van het onderhoud en vormen de (financiële) basis voor de onderhoudsvoorziening binnen het Vastgoedbedrijf.
Voor een aantal objecten geldt dat het eigenarenonderhoud is belegd bij de huurder van het vastgoed. Dit geldt voor Orpheus, Coda, Omnisport en de Accresportefeuille. De gemeente streeft in lijn met haar eigenarenrol naar een goede regie en sturing op het eigenarenonderhoud van haar eigen vastgoed. Voor Orpheus en Coda is inmiddels onderzocht of het eigenarenonderhoud kan worden belegd bij de gemeente. T.a.v. beide is besloten de huidige contractafspraken te respecteren en dat het eigenarenonderhoud vooralsnog uitgevoerd wordt door de huurders (restant looptijd voor Orpheus is 28 jaar en voor Coda is 7 jaar). In 2016 wordt gestart met de contractonderhandelingen met de exploitant van Omnisport; hier worden de huidige onderhoudsafspraken versus de gewijzigde kijk op regie in meegenomen. Ook wordt in 2016 gewerkt aan nieuwe afspraken met Accres, waarbij het uitgangspunt is dat met ingang van 2017 het eigenarenonderhoud voor wat betreft sturing en regie wordt belegd bij het Vastgoedbedrijf.

Programma 2017:
Accres draagt in opdracht van de gemeente zorg voor de uitvoering van het eigenarenonderhoud. Toegewerkt wordt naar een nieuwe kort cyclische MJOP systematiek, waarvoor in 2014 reeds de MJOP’s en bijbehorende budgetten van de Accresportefeuille zijn geactualiseerd. Hierbij wordt rekening gehouden met de voorgenomen afstoot van panden zoals opgenomen in het uitvoeringsprogramma van de Nota Gemeentelijk Vastgoed.
Voor een aantal objecten zal een nieuw MJOP worden opgesteld. Voor landgoederen zal in 2016 eerst een projectplan worden opgesteld en vervolgens een MJOP om deze objecten conform beoogde exploitatie weer up-to-date te krijgen voor de komende decennia. Dit gelet op het bestuurlijke besluit in 2014 om bossen en landgoederen niet af te stoten, maar te behouden. Daarnaast wordt in 2017 ook toegewerkt naar een actualisatie van de MJOP’s voor de gemeentelijke accommodaties op sportterreinen.

Sportvelden
Stand van zaken:
In het verleden zijn gemeentelijke veldsportaccommodaties (velden en bijbehorende kleedgebouwen) voor een deel geprivatiseerd naar verenigingen die de accommodaties in gebruik hebben. Een deel (circa 35 velden) is nog gemeentelijk eigendom. Beleid van de gemeente is om het onderhoud van het entouragegroen over te laten nemen door de verenigingen. Een groot aantal overeenkomsten met de verenigingen is hier al op aangepast. Ook de energielasten worden zoveel mogelijk bij de verenigingen belegd door aansluitingen rechtstreeks op naam van de gebruikers te stellen.

Programma 2017:
Er zijn geen wijzigingen in de bestaande situatie.

Onderhoudsbudget gemeentelijke kapitaalgoederen exclusief interne uren (overhead)

Onderhoud Accrespanden betreft het aan Accres gesubsidieerde eigenaren- en gebruikersonderhoud.
Het onderhoud Vastgoedbedrijf is inclusief storting in de onderhoudsvoorziening Vastgoedbedrijf.
Onderhoud sportvelden 2017 betreft vooralsnog alleen klachten- en herstelonderhoud, te dekken uit een stelpost binnen de onderhoudsbegroting Vastgoedbedrijf zoals opgenomen onder punt 8.